Імрэ Мадач

Імрэ Мадач
Imre Madách
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	21 студзеня 1823(1823-01-21)[…]
Месца нараджэння	Долна Стрэгава[d], Каралеўская Венгрыя, Аўстрыйская імперыя
Дата смерці	5 кастрычніка 1864(1864-10-05) (41 год)
Месца смерці	Долна Стрэгава[d], Каралеўская Венгрыя, Аўстрыйская імперыя
Грамадзянства	Венгрыя
Маці	Anna Majthényi[d]
Жонка	Erzsébet Fráter[d]
Дзеці	Aladár Madách[d]
Альма-матар	Будапешцкі ўніверсітэт (1840)
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	паэт, пісьменнік, драматург, палітык
Мова твораў	венгерская мова
Грамадская дзейнасць
Партыя	Resolution Party[d]
Член у	Венгерская акадэмія навук
Творы ў Вікікрыніцах
Медыяфайлы на Вікісховішчы
Цытаты ў Вікіцытатніку

І́мрэ Ма́дач (венг.: Madách Imre; 20 студзеня 1823, в. Альшастрэгава, Каралеўства Венгрыя — 5 кастрычніка 1864, там жа) — венгерскі паэт, філосаф і драматург. Аўтар вершаванай філасофскай драмы «Трагедыя чалавека» (1861).

Біяграфія

Нарадзіўся ў мястэчку Альшастрэгава, Каралеўства Венгрыя (цяпер — вёска Долна Стрэгава, Банскабістрыцкі край, Славакія) у 1823 годзе ў дваранскай сям’і. У 1837—1840 гадах вучыўся ў Пешцкім універсітэце. У 1842 годзе здаў экзамен на адваката.

Пасля паражэння Рэвалюцыі 1848—1849 у Венгрыі знаходзіўся ў 1852-53 гадах у турэмным зняволенні. У 1860 годзе быў выбраны дэпутатам у венгерскі Сейм.

Творчасць

У 1840 годзе выдаў лірычны зборнік «Lantvirágok» (1840), за якім рушыў услед цэлы шэраг лірычных вершаў і крытычных эцюдаў, пародыя ў вершах «Цывілізатар» (венг.: A civilizátor; 1859) і драмы «Jo nev es ereny», «Commodus», «Mária királynő» (1840—1855), «Csák végnapjai» (1843—1861), «Férfi és nő» (1843). У 1860 годзе скончыў працу над «Чалавечай трагедыяй» («Трагедыя чалавека»), сваім лепшым творам.

Адам і Ева, ілюстрацыя Міхаіла Зічы 1887 года да вершаванай драмы «Трагедыя чалавека»

«Трагедыя чалавека» — алегарычная драма ў вершах пра сэнс чалавечага быцця, напісаная пад уплывам трагедыі «Фаўст» І. В. Гётэ і паэмы «Страчаны рай» Дж. Мільтана. Дух пазнання і сумневу Люцыпар, пагружаючы выгнаных з рая Адама і Еву ў гіпнатычны сон, праводзіць іх па розных этапах гісторыі, каб пераканаць у бессэнсоўнасці жыцця і барацьбы; аднак фінал п’есы носіць аптымістычны характар. У рэдагаванні і публікацыі «Трагедыі чалавека» вялікую ролю адыграў Я. Арань.

У сувязі з гэтым творам напісаны трагедыя «Майсей» (Mózes, 1860—1861) і гумарыстычны ўрывак «Tündérálom» (1864).

Літаратура

МА́ДАЧ (Madách) Им­ре // Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая Российская энциклопедия, 2004—2017.